API(وب‌سرویس‌ها)
آشنایی با API و وب‌سرویس‌ها، انواع، فریمورک‌ها و ابزارهای مرتبط
مقدمه
در دنیای مدرن نرم‌افزار، ارتباط بین سیستم‌ها و اپلیکیشن‌ها نقش کلیدی در توسعه‌ی سریع و بهینه ایفا می‌کند. API (رابط برنامه‌نویسی کاربردی) و وب‌سرویس‌ها دو فناوری اصلی در ایجاد این ارتباط هستند. آن‌ها به برنامه‌ها اجازه می‌دهند تا بدون نیاز به دانستن جزئیات پیاده‌سازی، با یکدیگر تعامل داشته باشند.
API چیست؟
API مخفف Application Programming Interface به معنای "رابط برنامه‌نویسی کاربردی" است. API مجموعه‌ای از قوانین و پروتکل‌هاست که به برنامه‌های مختلف اجازه می‌دهد تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. API می‌تواند برای موارد زیر استفاده شود:
-
تعامل بین دو برنامه نرم‌افزاری
-
ارسال درخواست به سرور و دریافت پاسخ
-
استفاده از عملکردهای یک نرم‌افزار دیگر (مانند API نقشه گوگل)
وب‌سرویس چیست؟
وب‌سرویس نوع خاصی از API است که از طریق شبکه (اغلب HTTP) در دسترس است. این سرویس‌ها به کلاینت‌ها اجازه می‌دهند تا از راه دور عملکرد خاصی را فراخوانی کنند.
تفاوت API و وب‌سرویس:
| ویژگی | API | وب‌سرویس |
|---|---|---|
| نوع ارتباط | می‌تواند محلی یا شبکه‌ای باشد | فقط از طریق شبکه |
| فرمت داده | JSON، XML، و ... | معمولاً XML یا JSON |
| وابستگی به پروتکل | مستقل از پروتکل | معمولاً مبتنی بر HTTP/HTTPS |
| نوع | گسترده‌تر | زیرمجموعه‌ای از APIها |
انواع وب‌سرویس‌ها
1. SOAP (Simple Object Access Protocol)
-
مبتنی بر XML
-
ساختار رسمی و پیچیده‌تر
-
امنیت بالا
-
مناسب برای سرویس‌های بانکی و سازمانی
-
وابسته به پروتکل‌های استاندارد مانند HTTP، SMTP
2. REST (Representational State Transfer)
-
محبوب‌ترین نوع وب‌سرویس در وب مدرن
-
سبک و سریع
-
استفاده از HTTP و فرمت JSON/XML
-
مناسب برای اپلیکیشن‌های وب، موبایل و APIهای عمومی
3. GraphQL
-
توسعه‌یافته توسط Facebook
-
جایگزین REST در برخی موارد
-
کلاینت می‌تواند مشخص کند چه داده‌هایی نیاز دارد
-
پاسخ‌ها بهینه و دقیق‌ترند
فریمورک‌ها و ابزارهای محبوب برای پیاده‌سازی API و وب‌سرویس‌ها
بک‌اند (سمت سرور):
| زبان | فریمورک/ابزار |
|---|---|
| Node.js | Express.js, NestJS |
| Python | Django REST Framework, FastAPI, Flask |
| PHP | Laravel, Lumen |
| Java | Spring Boot |
| .NET (C#) | ASP.NET Web API |
| Go | Gin, Echo |
ابزارهای تست و مستندسازی API:
-
Postman: برای تست، مانیتور و داکیومنت API
-
Swagger (OpenAPI): مستندسازی خودکار و تست API
-
Insomnia: ابزار تست API مشابه Postman
-
curl: ابزار خط فرمان برای ارسال درخواست HTTP
امنیت API و وب‌سرویس‌ها
برخی روش‌های رایج امنیت API:
-
احراز هویت (Authentication): مانند JWT، OAuth2
-
مجوز (Authorization): تعیین سطح دسترسی کاربران
-
HTTPS: رمزنگاری ارتباطات
-
Rate Limiting: محدودسازی درخواست‌ها برای جلوگیری از سوءاستفاده
کاربردهای واقعی API و وب‌سرویس‌ها
-
دریافت اطلاعات آب‌وهوا از سرویس‌های خارجی
-
اتصال درگاه پرداخت به فروشگاه اینترنتی
-
ساخت اپ موبایل که با سرور تعامل دارد
-
سیستم ورود با حساب گوگل یا فیسبوک
-
اتصال اپلیکیشن‌ها به دیتابیس‌ها یا سرورهای خارجی
نتیجه‌گیری
API و وب‌سرویس‌ها سنگ‌بنای معماری نرم‌افزارهای مدرن هستند. آن‌ها ارتباط، توسعه و گسترش اپلیکیشن‌ها را تسهیل می‌کنند. آشنایی با انواع آن‌ها، فریمورک‌های محبوب و نحوه ایمن‌سازی این سرویس‌ها، از ضروریات توسعه‌دهندگان نرم‌افزار به‌شمار می‌آید
