مفهوم Eloquent ORM در لاراول یکی از ارکان اصلی این فریم‌ورک محسوب می‌شود. در این مقاله به‌صورت جامع و روان مفهوم، کاربرد و قابلیت‌های Eloquent را بررسی می‌کنیم:

🔍 Eloquent ORM چیست؟

Eloquent یک ORM (Object Relational Mapper) اختصاصی برای فریم‌ورک Laravel است. این ابزار به شما اجازه می‌دهد با پایگاه داده مثل آبجکت‌ها و مدل‌ها کار کنید، به‌جای نوشتن مستقیم کوئری‌های SQL.

به زبان ساده، هر جدول دیتابیس معادل یک کلاس مدل در Laravel است، و رکوردهای آن جدول، نمونه‌هایی (Object) از آن کلاس هستند.

⚙️ ویژگی‌های اصلی Eloquent

✅ ارتباط مستقیم با دیتابیس بدون نوشتن SQL
✅ استفاده از متدها برای CRUD
✅ تعریف روابط بین مدل‌ها (One to One, One to Many, Many to Many)
✅ قابلیت تعریف Query Scopes
✅ استفاده از Accessor و Mutator برای تغییر مقدار فیلدها
✅ پشتیبانی از Soft Deletes، Timestamps و Casting

🏗 مثال ساده: تعریف یک مدل

فرض کنیم یک جدول به نام posts داریم:

bash
CopyEdit
php artisan make:model Post -m

فایل مدل در مسیر app/Models/Post.php ساخته می‌شود:

php
CopyEdit
class Post extends Model
{
    protected $fillable = ['title', 'body'];
}

و Migration:

php
CopyEdit
Schema::create('posts', function (Blueprint $table) {
    $table->id();
    $table->string('title');
    $table->text('body');
    $table->timestamps();
});

📤 عملیات CRUD در Eloquent

ایجاد داده (Create)

php
CopyEdit
Post::create([
    'title' => 'Hello Laravel',
    'body' => 'This is an Eloquent example.'
]);

خواندن داده (Read)

php
CopyEdit
$posts = Post::all();              // همه پست‌ها
$post = Post::find(1);             // پست با ID خاص

بروزرسانی (Update)

php
CopyEdit
$post = Post::find(1);
$post->title = 'Updated title';
$post->save();

حذف (Delete)

php
CopyEdit
Post::destroy(1);

🔗 تعریف روابط بین مدل‌ها

One to Many (یک به چند)

در مدل User:

php
CopyEdit
public function posts()
{
    return $this->hasMany(Post::class);
}

در مدل Post:

php
CopyEdit
public function user()
{
    return $this->belongsTo(User::class);
}

🎛️ Query Scopes

php
CopyEdit
// مدل
public function scopeActive($query)
{
    return $query->where('status', 'active');
}

// استفاده
Post::active()->get();

🧙 Accessor و Mutator

php
CopyEdit
// Accessor
public function getTitleAttribute($value)
{
    return strtoupper($value);
}

// Mutator
public function setTitleAttribute($value)
{
    $this->attributes['title'] = ucfirst($value);
}

🧽 Soft Deletes

bash
CopyEdit
php artisan make:migration add_deleted_at_to_posts --table=posts

در مدل:

php
CopyEdit
use Illuminate\Database\Eloquent\SoftDeletes;

class Post extends Model
{
    use SoftDeletes;
}

⏳ زمان‌بندی خودکار Timestamps

لاراول به‌صورت خودکار ستون‌های created_at و updated_at را مدیریت می‌کند. اگر نمی‌خواهید، می‌توانید آن را غیرفعال کنید:

php
CopyEdit
public $timestamps = false;

🧬 Casting Attributes

php
CopyEdit
protected $casts = [
    'published' => 'boolean',
    'published_at' => 'datetime',
];

✅ نتیجه‌گیری

Eloquent ابزار قدرتمند ORM در لاراول است که با استفاده از سینتکس زیبا و ساده، کار با پایگاه داده را برای توسعه‌دهندگان بسیار لذت‌بخش و سریع می‌کند. اگر به درستی از آن استفاده شود، به شدت می‌تواند زمان توسعه و خطاهای SQL را کاهش دهد.